Muitobuozalmas lea okta dain deahaleamoš sivain, mii hehtte boares olbmo ruovttusbirgema. Muittohisvuohta guoskkaha min juohke ovtta njuolga dehege mohki bokte. Vaikko vel ieža muititge bures, veaddjá lagašbirrasis leat soames muittohis olmmoš. Go muittu hedjoneapmi vaikkuhišgoahtá árgabeaivve áššiin ja buktá váttisvuođaid ruovttus birgemis, de dárbbašuvvo olggobeale veahkki ja doarjja.
SámiSoster rs álggahii jagis 2013 Ohcejogas Muittohallat prošeavtta, man doaibmajurdagin lea doarjut ja ovddidit sápmelaš muitobuohcciid oppalaš doaibmanávccaid ja vuimmiid, gávdnat kultursensitiivvalaš bargovugiid sápmelaš muitobuohcciid árgga doarjumii, ovddemustá sin ruovttuin, muhto bargovugiid sáhttá geavahit maiddái bálvalanássamis. Prošeavtta doaibmavuohkin leat joavkodoaimmat, ruovttusfitnan bargu, muitodieđu bargobájit ja sosiálaš fierpmádaga nannen. Ja olles prošeavttas mii čohkket muitogiissá, gos gávdnojit dieđut ja bargoávdnasat vel prošeavtta maŋŋelge.
Dán čavčča doibmii oaččuimet fárta Marketta Vuolabis ja Ristenrauna Maggas. Marketta lea álggahan Ohcejogas, Gáregasnjárggas ja Njuorggámis boarrásiid joavkodoaimmaid ja čáŋada maiddái ruovttuin, muhto son ii sáhte bargat seammaládje ruoktobargguid go gieldda bargit. Dál Muitogiisái čoggo vehážiid mielde sisdoallu nugo materiála govaid, máinnasit, dieđuid, jna. Maiddai searvvi neahttasiidduin gávdno diehtu prošeavttas ja dieđihan gihppagat almmustuvvet loahppajagis.
Moadde vahku dassái doalaimet Ohcejogas prošeavtta stivrenjoavkku čoahkkima Ohcejoga gieldda sosiála- ja dearvvašvuođa suorggi bargiiguin, geat leat min ovttasbargoguoimmit. Ovttaráđálaččat gávnnaheimmet, ahte mii juohkit oktašas bargoviidodaga ja seammás mis buohkain lea fuolla sápmelaš muitobuohcciid birgejumis. Seamma oktavuođas oassálastiimet dearvvasvuođaguovddáža viiddideami ja bálvalanássanossodaga Dorvvu vihaheapmai. Sápmelašborrásiidda lea dehalaš vuođđodikšuma lassin earet eará dat, ahte sis lea vejolašvuohta álo hállat ja gullat iežasit giela, oaidnit ja dovdat oahpes áššiid birrasis, hállat ja muittašit alččes dehalaš aššiid, ja dovdat ahte sii leat árvvolačča servvodagas. Áibbas seamma dehalaš ášši goittotge lea, ahte muitobuohcciid lagamušaide lea vejolašvuohta ohcat árradoarjaga. Dalle go muitobuozalmas dagaha váttisvuođaid bearraša árgabeaivvis, boltasit bearašlahtuide mánggalágan jearaldagat; ee. mo galgá doaibmat muittohisolbmuin, geasa váldit oktavuođa ja goas. Mii Muittohallan prošeavta bargit sávvat, ahte ođđa Dorvu – bálvalanássanovttadat iežas oasis vuogáiduvvá báikin, gosa maiddái lagamušat ja oapmahaččat roahkasmuvvet boahtit jearrat ráđi muitoáššiin ja ohcalit árradoarjaga.
Okta prošeavtta doaimmain lea diehtojuohkin muitoáššiid birra ja dan mii bargat bargobájiid ja semináraid bokte. Muitobargobájit leat oaivvilduvvon buot olbmuide, geain lea beroštupmi muitoáššiin. Dál skábmamánus lágideimmet muitobargobájiid Ohcejogas ja Gáregasnjárggas. Doppe áššedovdin lei dearvvasvuođa- ja muitoáššiiddivššar Tarja Niittymäki Suomen Muistiasiantuntijat ry:s. Ságastallamis badjánedje erenoamážit árgabeaivve konkrehtalaš áššit nugo olbmo láhttema nuppástuvvan ja dan mearkkašupmi lagamušaide ja bargiide, ekonomalaš áššiid dikšun jna. Giđđat 2015 áigge mis lea plánas lágidit moadde bargobáji sierra fáttáid mielde ja unnimustá ovtta seminára, mii lea oaivvilduvvon sosiála- ja dearvvasvuođabargiide.
Sosiálaš fierpmádaga nannen lea prošeavtta okta ulbmil ja miibat čohkkešiige olbmuid buorebut go oktasaš boradeapmi. Ovdal juovllaid lágidit guokte boradanbottu, vuosttaš lea Gáregasnjárggas gaskavahku 26.11.2014 dmu 12 ovttasbarggus Nabortreffiguin ja nubbi Ohcejoga searvegotteviesus juovlamánus. Dan beaivemeari mii almmuhit maŋŋeleappos.
Muittohallat prošeakta lea oassi RAY riikaviidosaš Eloisa-ikä prográmmas ja doaibmit miehtá Suoma čoahkkanit Helssegii fierpmádatbeivviide juovlamánu álggus ja miige dollet dalle dohko.
Elsa, Marketta ja Ristenrauna 21.11.2014