SÁMEDIGGELÁGA RIEVDADEAPMI GOPMÁNII RIIKKABEIVVIID VUOĐĐOLÁHKALÁVDEGOTTI POLITIKEREMII
Suoma ráđđehusa čakčat 2022 riikkabeivviide addán sámediggelága rievdadanevttohusa oktasaš mihttomearrin lei dorvvastit sápmelaččaid iešmearridanvuoigatvuođa ollašuvvama ja ovddidit sin iešráđđema vuođđolága sámi njuolggadusaid (17.3 § ja 121.4 §) ja riikkaidgaskasaš eamiálbmotvuoigatvuođa mielde. Dan olis evttohusa dehaleamos ja hohpoleamos mihttomearrin lei divvut sámediggeválggaid jienastanvuoigatvuođa meroštalli sámediggelága njuolggadusa nu, ahte dat oktiiheive Suoma dohkkehan olmmošvuoigatvuođasoahpamuša njuolggadusaiguin ja daid ollašuhttima gohcci orgánaid čielga mearrádusaiguin. Evttohusa oppalašulbmilin lei nappo njulget našuvnnalaš riektedili nu, ahte dat ii leat ruossalasvuođas dain geatnegasvuođaiguin, maidda Suopma lea čatnasan dohkkehettiin olmmošvuoigatvuođaid guoski soahpamušaid, ja ahte dat oktiiheive eamiálbmotvuoigatvuođas dáhpáhuvvan varraseamos ovdánemiin.
SámiSoster rs mielas ráđđehusa láhkaevttohusas ii lean miige eahpečielggas ovddabealde namuhuvvon váldoáššiin. Vuođđoláhkalávdegoddi gulai Suoma čeahpimus vuođđoláhkaáššedovdiid, geat deattuhedje, ahte evttohusas eai leat maŋggelágan vuođđolágalaš čuolmmat. Dan mieđihii maid lávdegotti ságadoalli medias. Das fuolakeahttá lávdegoddi ii addán evttohusas smiehttamuša. Dien láhkai dat hilggui sápmelaččaid olmmošvuoigatvuođaid, bijai politihkalaš ákkaid ovddemužžan ja njálggistii báikkálaš váldoálbmogiin daningo riikkabeaiválggat leat nu lahka. Seammás lávdegoddi válddii badjelasas ovddasvástádusa daid vejolaš negatiivalaš čuovvumusain sápmelaččaid vuođđo- ja olmmošvuoigatvuođaid ollašuvvamii, mat sáhttet šaddat duohtan dan geažil, ahte našuvnnalaš riektedilli lea vuostá riikkaidgaskasaš olmmošvuoigatvuođasoahpamušaid. Lea oainnat vejolaš, ahte lávdegotti meannudeapmi dulkojuvvo eiseválddiid gaskavuođas signalan dasa, ahte dáid soahpamušaid gohcci orgánaid mearrádusaid ii dárbbaš váldit duođas, iige daid leat vealtakeahttá dárbu čuovvut. Dasa lassin lávdegotti mearrádusas sáhttet leat sápmelaččaid dáfus negatiivalaš váikkuhusat AHR ovddežis suoibu láhkadulkongeavadahkii sámediggeválggaid válgalogahallama guoski vejolaš váidalusaid gieđahallamis juo čuovvovaš sámediggeválggaid oktavuođas.
SámiSoster rs lea maiddái fuolas vuođđoláhkalávdegotti meannudeami váikkuhusain sápmelaččaid duohtavuohta- ja soabadankommišuvnna barggu lihkostuvvamii. Sápmelaččaid ja Suoma stáhta gaskasaš soabadeami guovddáš gáibádussan lea bissovaš luohttámuša ja oktasašbargodáhtu juksan dáid oassebeliid gaskkas. Searvvi mielas lávdegotti mearrádus molle sápmelaččaid ovddežis heajos luohttámuša Suoma stáhta figgamušaide ja sáhttá váttásmahttit juoba mearrideaddji láhkai kommišuvnna vejolašvuođaid lihkostuvvat gáibideaddji barggus.Loahpas SámiSoster searvi muittuha, ahte mađi guhkit áigge Suoma stáhta doalaha olmmošvuoigatvuođasoahpamušaid vuostásaš našuvnnalaš riektedili, dađi heajut ákkat das lea čearsát riikkaidgaskasaš šiljuin ovdamearkkalaš riektestáhtan ja olmmošvuoigatvuođaid bealušteaddjin.